Catch 22 by Joseph Heller

Ένα βιβλίο αρκετά δύσκολο στην ανάγνωση, όχι τόσο λόγω του ιδιαίτερου λεξιλογίου όσο λόγω των πολυάριθμων χαρακτήρων του και τον εξεζητημένων ονομάτων που δίνονται σε αυτούς.

Παρ’ όλες τις προαναφερθείσες δυσκολίες, το συστήνω ανεπιφύλακτα στα άτομα που μπορούν να διακρίνουν και να ασπαστούν την ειρωνεία της «καθημερινότητας». Ωστόσο, το μυθιστόρημα αυτό δεν πραγματεύεται «καθημερινές» καταστάσεις ούτε στο ελάχιστο, αλλά καταφέρνει να φέρει το εξωπραγματικό στο επίπεδο του συνηθισμένου, το ακραίο στο επίπεδο της ρουτίνας και να μετατρέψει το δράμα σε τραγική ειρωνεία και μαύρο χιούμορ.

Η ιστορία κινείται στο χρονικό πλαίσιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και οι ήρωές του κινούνται εντός ενός τάγματος της αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής το οποίο προγραμματίζει βομβαρδισμούς στόχων στα Ιταλικά εδάφη. Ο κυρίως ήρωας είναι ο Γιοσάριαν, ο χαρακτήρας όμως του οποίου δεν ολοκληρώνεται χωρίς τα καρικατούρες-μέλη του τάγματός του. Όλοι οι δευτερεύοντες χαρακτήρες αυτού του βιβλίου είναι χοντροκομμένοι και εξωπραγματικοί, αποτελούν όμως θέσεις κλειδιά για την ροή της ιστορίας και για την ανάδειξη του χαρακτήρα του πρωταγωνιστή.

Η ιστορία βρίθει από υπερβολές, εξοργιστικές καταστάσεις και παράνοια την οποία αρχικά ο αναγνώστης εκλαμβάνει ως μυθοπλαστικό στοιχείο, όσο όμως αρχίζει να χτίζεται η πλοκή του μυθιστορήματος, συνειδητοποιεί κανείς ότι οι καταστάσεις αυτές, όσο και αν φαντάζουν πέρα από κάθε πραγματικότητα, αντικατοπτρίζουν την αληθινή τρέλα και τον παραλογισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο συγγραφέας καταφέρνει να ξεφύγει από τον παγιωμένο τρόπο συγγραφής που χαρακτηρίζει αυτή τη θεματολογία, δηλαδή την απλή περιγραφή δραματικών και βάρβαρων καταστάσεων με σκοπό την πρόκληση δέους, αποστροφής και εντυπωσιασμού στον αναγνώστη. Χωρίς να μειώσει στο ελάχιστο τη σοβαρότητα και την ωμότητα των καταστάσεων ο Χέλερ καταφέρνει μεταξύ τραγέλαφου και κλαυσίγελου να «εξοργίσει» τον αναγνώστη μέσα από το παράλογο και το άδικο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά παράλληλα να τον κάνει να γελάσει μέχρι δακρύων!

Δυστυχώς δε γνωρίζω εάν αυτό το βιβλίο έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά ακόμα και αν έχει, θεωρώ σωστότερο να διαβαστεί στα αγγλικά διότι πιστεύω ότι διαφορετικά θα χαθεί η ιδιαίτερη τέχνη του λόγου που διαθέτει, όπως και κάποια ξεκαρδιστικά λογοπαίγνια τα οποία δε δύναται να αποδοθούν αυτούσια στην ελληνική.

Enjoy!

Lamb: The Gospel according to Biff, Christ's childhood pal

Αυτό το βιβλίο δεν το συστήνω σε όποιονδήποτε θεωρεί τον ευατό του εξαιρετικά αφοσιωμένο Χριστιανό διότι ίσως να το θεωρήσει κάπως προσβλητικό.

Η δική μου άποψη είναι πως δεν θίγει καμία θρησκεία και δεν περιγελάει κανέναν πιστό διότι πολύ απλά πρόκειται για μυθιστόρημα και όχι για χρονικογράφημα η ιστορικά βασισμένο βιβλίο.

Ο συγγραφέας αυτού του μυθιστορήματος έχει κάνει εξαιρετική χρήση του χιούμορ και της ειρωνίας, πολλές φορές τραγικής, χωρίς όμως να καταθλίβει τον αναγνώστη. Μέσα από την περιγραφή της υποτιθέμενης καθημερινότητας του Χριστού αρχικά ως παιδιού και αργότερα ως έφηβου και ενήλικα μας μεταφέρει στην καθημερινότητα μιας άλλης εποχής και μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ποιές συνθήκες και καταστάσεις διαμόρφωναν τους χαρακτήρες (και κατά συνέπεια τις σκέψεις-προκαταλήψεις-πιστεύω) εκείνης της εποχής.

Μέσα από επιτηδευμένα υπερβολικές και πλασματικές καταστάσεις τις οποίες ο συγγραφέας θεωρεί ότι βίωσε ο Χριστός μαζί με τον κολλητό του φίλο Biff μας κάνει σε πολλά σημεία του μυθιστορήματος να πιστεύουμε ότι ίσως και να έγιναν τελικά τα πράγματα έτσι, γιατί σε τελική ανάλυση ίσως ο Χριστός ήταν και αυτός εν μέρει ένας απλός άνθρωπος με τις σκέψεις του και τους προσωπικούς του τετριμμένους και καθημερινούς προβληματισμούς.

Αυτό το βιβλίο θα το ευχαριστηθούν άτομα που αναγνωρίζουν την ίδια την ειρωνία της ζωής πολλές φορές όπως και της κυνικότητάς της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι για να καταλάβει κάποιος αυτό το βιβλίο θα πρέπει να είναι και ο ίδιος είρωνας και κυνικός.

Tip: Καλύτερα μην διαβάσετε αυτό το βιβλίο στα ελληνικά (δε γνωρίζω καν εάν έχει μεταφραστεί) γιατί σιγουρα θα χάσει πολλά από τα βασικά του λογοτεχνικά γνωρίσματα στη μεταφορά. (λογοπαίγνια κτλ.)

The Talented Mr.Ripley

Ένα ιδιοφυές βιβλίο! Σκοτεινό και αποκαλυπτικό ταυτόχρονα. H συγγραφέας μέσα από παιχνίδια του μυαλού καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη όχι μόνο να κατανοήσει και ίσως να συμπαθήσει τον ήρωα, ή μάλλον αντιήρωα, αλλά επιτυγχάνει να τον κάνει να ταυτιστεί με τον Τομ.

Μέσα από τις απλές αλλά χαρακτηριστικες περιγραφές των επιμέρους ηρώων που πλαισιώνουν τον κεντιρκό χαρακτήρα, ο συγγραφέας μεταδίδει απόλυτα τα συναισθήματα του κεντρικού χαρακτήρα για αυτούς στον αναγνώστη. Καθώς παρακολουθούμε την πρώτη επαφή του Τομ με την Marge, ήδη γεννιούνται τα πρώτα συναισθήματα αποστροφής προς το πρόσωπό της, χωρίς καν να έχουν εκτυλιχθεί οι τόσο έντονες σκηνές, ή μάλλον σκέψεις, μίσους που θα ακολουθήσουν. Όσο το μυθιστόρημα προχράει ο καθένας μπορεί να πιάσει τον εαυτό του να απεχθάνεται τη Marge και ίσως να επιθυμέι να μην εμφανιστεί στις επόμενες σελίδες!

***** Spoiler Alert******

Καθώς η πλοκή περιπλέκεται όλο και περισσότερο και όσο οι σελίδες του βιβλίου αρχίζουν να λιγοστεύουν, η ένταση κορυφώνεται κατακόρυφα. Από τη στιγμή που ο Τομ αποφασίζει να υιοθετήσει την ταυτότητα του Dickie υπάρχει μια διάχυτη αγωνία που ακολουθεί τον αναγνώστη μέχρι να φτάσει στην τελευταία λέξη του βιβλίου. Η σταθερή διερώτηση του ίδου του πρωταγωνιστή αλλά και του αναγνώστη εάν αυτή θα είναι η τελευταία του μέρα ως Dickie, αργότερα ως Τομ και παράλληλα ως ελεύθερου Ευρωπαίου κοσμοπολίτη και όποιου άλλου υπεροπτικού χαρακτηρισμού έχει προσάψει ό ίδιος ο Τομ στον εαυτό του μας κυνηγάει σε όλο το δεύτερο μισό του διηγήματος, μας κρατάει στην άκρη του καθίσματός μας και αισθανόμαστε σαν να βρισκόμαστε μόνιμα στην άκρη του γκρεμού χωρίς να παίρνουμε ανάσα, δηλαδή μοιραζόμαστε ακριβώς τα ίδια συναισθήματα με τον πρωταγωνιστή.

Μέσω του παραπάνω τεχνάσματος πιστεύω πως ο συγγραφέας καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη να κατανοήσει να ταυτιστεί με ένα χαρακτήρα ο οποίος δεν αποθαρρύνεται μπροστά στην προοπτική μιας (ή και δεύτερης και τρίτης) δολοφονίας για να καταφέρει να επιπλεύσει στην καινούργια του ζωή. Το να μπορέσει ο συγγραφέας να τοποθετήσει τον αναγνώστη στη θέση ενός αδίστακτου ανθρώπου, ενός δολοφόνου και καταχραστή, το να καταφέρει να τον κάνει να τον συμπαθήσει και να ψάχνει και ο ίδιος διόδους διαφυγής για τον πρωταγωνιστή από τον ιστό αράχνης που ο ίδιος έγνεψε γύρω του, είναι αξιοσημείωτο.

Καλή ανάγνωση!!!